Jeśli podejdzie się bezstronnie i obiektywnie do tego sporu, to dochodzi się do wniosków, które godzą oba te stanowiska. Żadna bowiem cecha nie może ujawnić się, jeśli nie jest zapisana genetycznie – na to jednak, aby mogła się ujawnić, konieczny jest wpływ środowiska. Obecność zarówno zapisu genetycznego, jak i ujawniającego go wpływu środowiska – są więc niezbędne, aby mogła się ujawnić jakakolwiek cecha organizmu. Weźmy na przykład zdolność pisania. Chociaż pozornie może się wydawać, że jest ona całkowicie związana z nauką, jakiej poddajemy dziecko, to jednak, aby nauczanie to mogło dać jakiekolwiek wyniki, musi ono być zaprogramowane w materiale genetycznym człowieka. Wiemy przecież dobrze, że chociaż nie wiadomo jak długo staralibyśmy się nauczyć pisania małpę, to nie dokonamy tego. Podobnie sprawa przedstawia się z mówieniem, które pozornie wydaje się z kolei cechą wrodzoną, rozwijającą się nawet niezależnie od nauki. Jednak w rzeczywistości tak nie jest i dziecko wychowywane wśród zwierząt nie wymówi żadnego słowa, dopóki nie zetknie się z innymi ludźmi. Współdziałanie zarówno czynników wrodzonych, jak i nabytych jest więc niezbędne do pojawienia się jakiejkolwiek cechy u człowieka.
Dodaj komentarz