Zasada kontrolowanego podawania leków i indywidualnego ich stosowania w zależności od cech osobniczych i patofizjologicznych, tak od- miennych w różnych przypadkach różnych chorób, powinna obejmować koniecznie wpływy leków o szkodliwym działaniu [21],
Etiopatogeneza ND obejmuje mechanizmy związane zarówno z 1) chemicznymi, fizycznymi i farmakologicznymi właściwościami leku, jak i z 2) charakterystyką reakcji organizmu na lek we wszystkich jej aspektach. Wynika stąd wniosek, że uwzględnienie danych patofizjologicznych, określających sposób powstawania ND, do wstępnych decyzji i obserwacji indywidualnych przypadków może znacznie ułatwić zapobieganie działaniom niepożądanym.
Chemiczne, fizyczne lub farmakologiczne właściwości leku mogą decydować o rodzajach ND. Znajomość tych właściwości ułatwia przewidywanie zagrożenia wystąpienia ND. Poniżej zestawiono ważniejsze właściwości leku, które mogą określać jego znaczenie w indukowaniu określonych, patofizjologicznych mechanizmów ND. Przyczyny powstawania ND – mechanizmy zależne c-d właściwości leku:
– 1. Podobieństwo struktury chemicznej całej cząsteczki lub grup czynnych leku,
– 2. Polarność cząsteczek leku.
– 3. pH krwi i moczu – wydalanie leku,
– 4. Krzywe zależności pomiędzy różnymi działaniami leku a dawką – ND wynikające z braku możliwości selekcji różnych działań leku.
– 5. Sumowanie się ND różnych leków.
– 6. Odmienne działanie leku w różnych lazach jego wpływu na organizm.
– 7. Zaburzenia w dostępności biologicznej leku.
– 8. Liczba przyjmowanych leków – interakcje,
POLARNOŚĆ CZĄSTECZEK LEKU
Obecność w cząsteczce chemicznej różnych farmakologicznych leków niektórych grup chemicznych, np. sulfonamidowej, hydrazynowej, azoty- nowej, metylowej i wielu innych, może być wspólnym mianownikiem pa- togenetycznym podobnych objawów ND u osób wrażliwych na wpływ takich grup. Na przykład prymachina, nitrofurantoina, probenecyd i tolbutamid (leki z różnych grup farmakologicznych) ze względu właśnie na obecność w ich cząsteczkach grupy amidowej powodują hemolizę u osób z niedoborem gIukozo-6-fosfatazy. Daje to możność przewidywania wystąpienia ND.
Polarność cząsteczek leku określa szybkość jego wchłaniania, czas transportu, drogi metabolizmu i wydalania leku. Im większa jest polarność, tym mniejsze jest wchłanianie leku z przewodu pokarmowego, wiązanie przez białka osocza i zatrzymywanie w tkankach, a jednocześnie szybsze wydalanie przez nerki i odwrotnie.
W przypadku leku mającego wiele działań, kształtowanie się krzywych zależności nasilenia każdego rodzaju działania w czasie od wielkości dawki leku jest różne. Dlatego też, starając się osiągnąć w celach leczniczych jeden lub dwa rodzaje działań leku, należy pamiętać, że inne, traktowane już jako niepożądane działania, skutki podania leku będą się kształtowały nierównolegle. Po podaniu kortyzonu zatrzymywanie sodu i wody jest wcześniejsze niż wpływ na ciśnienie tętnicze krwi, a to z reguły wyprzedza działanie diabetogenne.
Wydalanie leku zależy od jego rozpuszczalności, która z kolei zależy od pH krwi i moczu. Metabolity leków przeciwhistaminowych lepiej wydalają się z moczem kwaśnym, a sulfonamidy i barbiLurany z zasadowym.
Dodaj komentarz